Martha Boto

Martha Boto tłumaczyła, że jej sztuka jest wyrazem poszukiwania reguł harmonii I równowagi rządzących kosmosem. W rzeczywistości podporządkowanej postępowi technologicznemu ujawniają się one w relacjach między ruchem, przestrzenią, czasem i kolorem. Argentyńska artystka konstruowała autonomiczne systemy wspomagane pracą silnika elektrycznego. Ich poszczególne elementy, wzajemnie na siebie oddziałując, generują rozmaite efekty optyczne. Praktyka twórcza Boto wyrasta z fascynacji i nadziei, jakie latynoamerykańska awangarda żywiła wobec sztuki konkretnej. Abstrakcja i geometria były dla nich narzędziami poszukiwania porządku i praw rządzących wizualnością. Artystka współtworzyła kolektyw Arte Nuevo, w którym poznała swojego życiowego partnera Gregorio Vardanegę. Oboje wierzyli, że sztuka nie tylko powinna badać i odsłaniać relacje, jakie zawiązują się w świecie materialnym, lecz także musi do tego celu używać na wskroś nowoczesnych środków ekspresji, korzystając ze zdobyczy nauki i technologii. Odkrycia dokonywane w tych obszarach oprócz tego, że zmieniają kształt teraźniejszości, również stają się pożywką dla futurystycznych wizji przyszłości rozwijanych w niebywale wówczas popularnej literaturze science fiction. Sztuka z kolei może konstruować przestrzenie, w których doświadczenie przyszłości staje się teraźniejszością. Boto i Vardenega, poszukując języka estetycznego zdolnego wyrazić ich przekonania na temat sztuki, założyli w 1957 roku kolektyw badawczy Artistas No Figurativos de la Argentina, a dwa lata później wraz z innymi artystami podjęli decyzję o emigracji i osiedli na stałe w Paryżu. Na początku lat 60. Boto zaczęła tworzyć pierwsze ruchomo-świetlne pudła. Budowała je z drewna, a we wnętrzu umieszczała silnik i zestaw żarówek. Z zewnątrz pudła były zaopatrzone w kilka bądź kilkanaście „wypustek”. W niektórych modelach ich powierzchnia była przezroczysta, dzięki czemu widz mógł spojrzeć przez nie do środka i obserwować efekty optyczne wywołane przez ruch światła. W innych obiektach powierzchnia wypustek pozostawała nieprzejrzysta, ale były oplecione systemem różnokolorowych świateł i wprawiane w ruch. W późniejszych pracach artystka zaczęła intensywniej korzystać z materiałów takich jak pleksiglas, stal czy powierzchnie lustrzane. Boto w pudłach lub podłużnych przezroczystych tubach umieszczała ruchome formy, które oświetlone w specyficzny sposób odbijały się na lustrzanej powierzchni tła, tworząc nowe wizualne formy. W tamtym czasie artystka zaangażowała się w międzynarodowy ruch artystyczny Nowe Tendencje, którego członkowie organizowali wystawy w byłej Jugosławii, na których eksplorowali możliwości wykorzystania ruchu w polu sztuki. Swoją praktykę twórczą nazywała chronokinetyzmem, zwracając uwagę na rolę ruchu, który uczasawia przestrzeń i uprzestrzennia czas.

Martha Boto (1925–2004) – argentyńska artystka, tworząca w Paryżu. Początkowo związana z nurtem sztuki konkretnej, w późniejszym okresie poświęciła się rozwijaniu sztuki kinetycznej. Jej rzeźby to autonomiczne maszyny produkujące złożone efekty wizualne oparte na ruchu i świetle generowanych przez pracę silnika elektrycznego. Pochodziła z rodziny o hiszpańskich korzeniach, od dziecka rysowała i malowała. W wieku 20 lat rozpoczęła studia na Akademii Sztuk Pięknych w Buenos Aires, które ukończyła z wyróżnieniem. Początkowo poświęciła się malarstwu, by porzucić je na rzecz budowania nowego języka rzeźby. W latach 70. powróciła jednak do malowania obrazów, na których za pomocą powtarzania określonych kolorów i form, badała granice płaszczyzny.